Niezależnie od tego, jaki rodzaj kawy lubisz najbardziej – świeżo mieloną czy rozpuszczalną, podaną w kawiarni czy zaparzoną w zaciszu domowym – znajdziesz do tego odpowiedni produkt w rodzinie Fairtrade.
Z ponad 1,6 miliona wszystkich rolników i pracowników na farmach związanych z systemem Fairtrade, blisko połowa z nich to drobni plantatorzy kawy.
Kawa była pierwszy produktem, który uzyskał certyfikat Fairtrade i pojawił się na sklepowych półkach w Holandii w 1988 roku.
Obecnie rolników zajmujących się uprawą kawy Fairtrade możemy znaleźć w 30 krajach. Na całym świecie 25 milionów drobnych producentów dostarcza 70-80% światowych zasobów kawy, co jest jednym z głównych powodów, dla których Fairtrade koncentruje swoje działania na organizacjach drobnych producentów.
Rolnicy uprawiający kawę otrzymują około 7-10% jej ceny detalicznej, którą możemy kupić w sklepie. To często nie wystarcza na utrzymanie się w godziwych warunkach. Biorąc pod uwagę zmienność cen i mały udział w finalnej cenie produktu, rolnikom trudno jest snuć długoterminowe plany. A trzeba pamiętać, że krzaki kawowców powinny być regularnie wymieniane, aby utrzymać ich wydajność. Świeżo posadzone rośliny potrzebują czterech lat, by wydać plon i około pięciu-sześciu kolejnych, aby dawać optymalną jego ilość.
Zmusza to rolników do podejmowania trudnych wyborów, decydowania się na pozostanie przy starszych roślinach i malejącej produktywności lub inwestowaniu w nowe rośliny na wysoce ryzykownym rynku.
Fairtrade dąży do tego, aby rolników było stać na godne życie ze sprzedaży uprawianej kawy. Zachęca ich do dywersyfikacji źródeł dochodów, zaangażowania kolejnych pokoleń do udziału w biznesie kawowym, aby zapewnić przyszłość przemysłowi, nawiązywania długotrwałych relacji handlowych oraz dążenia do realizacji ich praw do sprawiedliwego udziału w światowym przemyśle kawowym.
Fakty o kawie Fairtrade
- Blisko połowa producentów związanych z Fairtrade to hodowcy kawy, w tym 812 500 drobnych rolników tworzących 445 organizacji producenckich.
- 80% kawy z certyfikatem Fairtrade pochodzi z Ameryki Łacińskiej (większość z Kolumbii, Brazylii, Peru, Nikaragui i Kostaryki), ale rolnicy uprawiający kawę żyją także w takich krajach jak Uganda, Tanzania i Indonezja.
- Na przełomie 2013-2014 roku hodowcy kawy otrzymali 49 milionów euro z funduszu Premii Fairtrade.
- Rolnicy pracujący z Fairtrade kultywują uprawę ziaren kawy Arabiki (delikatniejszą w smaku i droższą) oraz Robusty (wyraźniejszą i tańszą odmianę)
- Kawa jest ulubionym produktem konsumentów wybierających produkty Fairtrade, stanowi ona 25% rynku sprzedaży detalicznej kawy.
Wpływ Fairtrade na drobnych hodowców kawy
Cena kawy na globalnym rynku wzrasta i opada niczym sinusoida. Za jej niestabilność odpowiada wiele czynników, wśród których wyróżnić możemy ataki chorób roślin, jak rdza kawy, nieprzewidywalne wzorce pogodowe, duże plony z krajów będących największymi dostawcami kawy (Brazylia, Wietnam i Kolumbia) czy spekulacje na rynkach.
Celem Fairtrade jest zapewnienie farmerom stabilności na tym nieprzewidywalnym rynku poprzez oferowanie im Ceny Minimalnej Fairtrade, która chroni ich przed zmiennością spadków cen, zapewniając stabilność oraz możliwość planowania przyszłości. Jest ona gwarancją, że będą w stanie pokryć przynajmniej podstawowe koszty zrównoważonej produkcji.
W przypadku, kiedy rynkowa cena przekroczy Cenę Minimalną Fairtrade, rolnicy mogą negocjować wyższą cenę w oparciu o jakość swoich plonów. Hodowcy kawy otrzymują ponadto Premię Fairtrade, która jest dodatkowym źródłem finansowym na polepszenie i rozwój społeczności. Jest to dodatkowe 20 centów za każdy funt tradycyjnie uprawianej kawy oraz 30 centów za każdy funt kawy uprawianej organicznie. Przynajmniej pięć centów przypadające na funt kawy z Premii Fairtrade przeznaczane jest na usprawnienie produkcji lub jakości.
Wspierając drobnych rolników w zrzeszaniu się w organizacje producenckie, jak kooperatywy czy stowarzyszenia, mają oni możliwość negocjowania lepszych warunków handlowych. Fairtrade pomaga też budować długoterminowe relacje biznesowe, dzięki czemu kooperatywy uprawiające kawę mogą poprawić warunki życia nie tylko swoich rodzin,ale także całych społeczności.
Farmerzy stanowią 50% udziałowców światowego systemu Fairtrade, mają oni realny głos w podejmowaniu kluczowych decyzji.
Jak to wygląda w praktyce, czyli przykład z kooperatywy
ASPROTIMANA powstała w 2001 roku jako inicjatywa 32 producentów zainteresowanych rozwojem bardziej stabilnych kanałów marketingowych dla ich flagowego produktu – kawy – a także ulepszeniem społecznej i ekonomicznej pozycji ich rodzin w okolicy. Społeczne cele projektu początkowo były skoncentrowane wokół rodzin farmerskich, ale cel średnio- i długoterminowy jest taki, aby korzyści rozszerzyć na cały region.
Kooperatywa leży w dzielnicy Huila i obejmuje 22 wioski w Timanie, Elijah i Suazie. Nazwa pochodzi z timańskiego plemienia, które pierwotnie zamieszkiwało ten region. Głównym plonem jest kawa. Rośnie na obszarze 250 hektarów. Większość plonów to kawa Caturra, ale uprawia się także takie odmiany, jak Colombia czy Castillo.
Obecnie stowarzyszenie składa się z 85 rodzin drobnych plantatorów kawy oddanych polepszaniu ich standardów życia poprzez produkowanie i eksport wysokiej jakości kawy. Organizacja ma doświadczenie w marketingu swojej specjalności, jaką jest kawa, która spełnia standardy Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej (Good Agricultural Practice GAP) wymaganych przez kraje importujące. Są one priorytetem dla procesów produkcyjnych wśród członków drobnych upraw. Dwa lata z rzędu otrzymali nagrodę Great Taste. Jest to nagroda przyznawana przez brytyjską organizację The Guild of Fine Food, która promuje i wspiera producentów żywności od 1995 roku. Nagrodzone produkty są wcześniej testowane przez przynajmniej 16 ekspertów oceniających ich wygląd, teksturę, jakość zawartych w nich składników, a także sposób produkcji.
Korzyści Fairtrade
Kooperatywa powstała w oparciu o zasady ekonomicznego, społecznego i środowiskowego zrównoważonego rozwoju i całkowicie opiera się na produkcji nastawionej na jakość. Jej celem jest inwestycja znacznej części uzyskiwanej rocznej premii Fairtrade we wspólnotę oraz doskonalenie jakości kawy produkowanej przez jej członków.
Ponad 80% produkowanej kawy w ASPROTIMANA jest hodowana w cieniu, wysoko nad poziomem morza, co przyczynia się do o wiele wyższej jakości ziaren przy niższych plonach. Ta filozofia stawiania jakości ponad ilością jest świetna z punktu widzenia konsumentów, lecz czyni ona trudniejszym życie farmerów.
Co to jest Premia Fairtrade?
Premia Fairtrade jest przeznaczana na szkoły, szpitale, magazyny oraz na porady dotyczące polepszenia jakości uprawianej kawy. Zapewnia sprawiedliwą cenę, która umożliwia kontynuowanie inwestycji na farmach, jak również zatroszczenie się o własną przyszłość.
Premia została wykorzystania do realizacji wielu projektów. Podjęte działania to m.in.:
- budowa małej fabryki/mikro fabryki z uwzględnieniem silosu na kawę,
- programy pomocy technicznej dla farmerów (wsparcie dla lepszych praktyk upraw),
- kredyt odnawialny – daje farmerom możliwość dostępu do inwestycji, co inaczej byłoby dla nich nieosiągalne,
- udoskonalenie budownictwa mieszkalnego w okolicy (wiele farm zatrudnia robotników sezonowych, dla których chcieliby stworzyć lepsze warunki mieszkalne),
- fundusz marketingowy – odgrywa ważną rolę, ponieważ kooperatywa generuje większą sprzedaż kawy dzięki działaniom marketingowym na arenie międzynarodowej,
- strategia zarządzania ryzykiem.
Źródło i zdjęcia: Fairtrade Foundation
Tłumaczenie: Paulina Dziedzic