Sandomierz – królewskie miasto położone na siedmiu wzgórzach dzięki serialowi telewizyjnemu „Ojciec Mateusz” od 2008 roku stało się sławne na całą Polskę. Turystów przyciągają malownicze krajobrazy, zabytki i piękna Wisła. Za sprawą winnic, w okolicach Sandomierza, pojawił się nowy rodzaj wypoczynku i edukacji. Jest nim enoturystyka.
Czym jest enoturystyka?
To forma turystyki, w trakcie której turyści odwiedzają miejsca związane z produkcją wina, mogąc jednocześnie kosztować soczystych owoców ze zwisających gron, lub też uczestniczą w imprezach winiarskich, m.in. degustacjach i prezentacjach win. Zachęcam więc do lektury o pięknych winnicach Sandomierszczyzny.
Szczypta historii
W 1226 roku na ziemię sandomierską przybywają zakonnicy – dominikanie, zakładając na wzgórzu świętojakubowym pierwszą winnicę. W ślad za nimi wino zaczęli produkować także inni mieszkańcy średniowiecznego Sandomierza, który stawał się przez to winiarską potęgą. Do dziś potwierdzają to dwie nazwy miejscowości – Winiary i Winiarki.
XVI wiek przyniósł ochłodzenie klimatu i liczne wojny, co doprowadziło do powolnego upadku winnic i zaprzestania produkcji trunku.
Odnowa winiarskich tradycji na ziemiach Sandomierszczyzny przypada na XXI w. Od tamtej pory na tych terenach powstaje coraz więcej winnic, a produkowane wina stają się z roku na rok coraz smaczniejsze.
Sandomierz winnicami stoi
Polacy coraz częściej, wyjeżdżając do krajów słynących z produkcji win, zakochują się w wysokojakościowych trunkach. Mimo iż Polska nie jest krajem koneserów wina, to można zauważyć, że popularność kultury winiarskiej stale wzrasta. Przybywa również gospodarstw winiarskich, których jest już ponad 50 hektarów w samym powiecie sandomierskim.
Do tej pory okolice Sandomierza znane były tylko z wina jabłkowego. Jednak obserwując wzrost zainteresowania kulturą picia wina, plantatorzy inwestują w szlachetne sadzonki, chcąc produkować wysokojakościowe produkty. Uprawa winorośli, jak również produkcja wina, wymaga wiedzy, doświadczenia i cierpliwości. Rezultatem ciężkiej pracy są wina autorskie o wysokiej jakości aromatów i dojrzałości.
Polski klimat nie jest przeszkodą dla winiarstwa
Mimo chłodniejszego klimatu Polski w porównaniu z np. Francją, Hiszpanią czy Portugalią, możliwe jest produkowanie win wysokiej jakości dzięki zastosowaniu odmian winorośli bardziej wytrzymałych na mróz. Mimo trudnych warunków uprawy i niezależnie od nieprzewidywalnego klimatu, na Wyżynie Sandomierskiej winiarstwu sprzyjają znakomite gleby i ukształtowanie powierzchni oraz duża ilość słońca.
Sandomierski szlak winnic
Decydując się na wypoczynek w Sandomierzu, oprócz najciekawszych i najpiękniejszych zakątków tego miasta warto odwiedzić przynajmniej jedną winnicę. Poznać gospodarzy-pasjonatów, którzy oprowadzą nas po gospodarstwie i piwnicach oraz zdradzą tajemnice produkcji pysznych regionalnych win. Większość z nich zaoferuje również posiłek, nocleg, zakup wina i pamiątek.
W odwiedzaniu winnic pomoże na pewno Sandomierski Szlak Winiarski, wytyczony przez winiarzy z regionu. Spodoba się on nie tylko smakoszom wina, ale dla wszystkim, którzy cenią sobie niepowtarzalny klimat rozległych widoków, sięgających aż 60 kilometrów!
Winnica Nobilis (Faliszowice)
Jest to jedna z najstarszych winnic regionu. Założona została wiosną 2001 roku, pośród malowniczych sadów jabłoniowych w gminie Samborzec. Warto odwiedzić to 40-arowe gospodarstwo, by zaczerpnąć profesjonalnego doradztwa z zakresu uprawy i technologii produkcji win gronowych. Właściciele prowadzą również sprzedaż owoców i sadzonek winorośli, odmian przydatnych do uprawy w chłodnym klimacie. Kto wie, może i ktoś z Czytelników… założy w przyszłości własną winnicę?
Winnica Sandomierska
Zlokalizowana w Górach Wysokich, w powiecie Dwikozy, na bardzo żyznej i ciepłej Wyżynie Sandomierskiej. Winnica powstała w 2003 roku, ma obecnie 1,5 ha i jest systematycznie powiększana. Od 2011 roku główną atrakcją gospodarstwa są szeroko komentowane degustacje autorskich win oraz możliwość ich zakupu. Oprócz zwiedzania winnicy połączonego z degustacją, goście mogą liczyć także na przeszkolenie w pielęgnacji winnych krzewów oraz skorzystać z oferty agroturystycznej.
Winnica Płochockich
Założona w 2005 roku w miejscowości Daromin. Położona jest na górze skarpy, nad rozległą Doliną Opatówki. Zainteresowani winem i enoturystyką goście od 2010 roku mogą zwiedzić piwnicę winiarską, przygotowaną do produkcji wysokojakościowego wina, oraz salkę degustacyjną. Mogą dokonać również zakupu ekskluzywnych butelkowych win: białych, różowych i czerwonych o różnym stopniu wytrawności. Gospodarze mogą poszczycić się wieloma wyróżnieniami w konkursach winiarskich.
Winnica Nad Jarem
Na południowym stoku wzgórza Chwacała, w miejscowości Złota, położona jest Winnica Nad Jarem. Pierwsze krzewy winnej latorośli zostały posadzone w 2009 roku, obecnie rosną na powierzchni około 1 ha. Właściciele oferują wypoczynek przy lampce regionalnego wina, jego zakup oraz oprowadzenie po winnicy. Wykwintne trunki z tego gospodarstwa wielokrotnie zostały odznaczone wyróżnieniami w konkursach winiarskich.
Winnica Król
Największą winnicą w regionie jest położona we wsi Radoszki, w najpiękniejszej jej części – Podgajówce. Powstała w 2012 roku, a jej powierzchnia obecnie wynosi 6 ha. Oferuje m.in. degustacje win, zwiedzanie winnicy, konsultacje enologiczne, doradztwo w zakresie zakładania winnicy i uprawy winorośli.
Oprócz wina „produkuje” się tu liście Vitis Vinifera (wiosenne suszone liście winorośli właściwej). Jest to jeden z najstarszych roślinnych surowców leczniczych stosowany już w starożytnej Grecji. Obecnie zalecany jest przy leczeniu m.in. chorób alergicznych, nowotworowych i wieńcowych.
Winnica Dominikańska
Ta winnica od 2011 roku jest prowadzona w ogrodach klasztoru, a otrzymywane wino służy tylko do celów liturgicznych.
Terra Winnica Smaku
Założona w 2015 roku w Malicach Kościelnych. Czterohektarowa winnica jest doskonałym miejscem do relaksu i wypoczynku na łonie natury: Doliny Opatówki i na tle Gór Świętokrzyskich.
Cykliczne imprezy związane z sandomierskim regionem winiarskim
W Sandomierzu jesienią każdego roku obchodzone jest Święto Młodego Wina. Koneserzy win i nie tylko mogą degustować nowe wina, dokonać ich zakupu oraz poszerzyć wiedzę o winie i winiarstwie. Jest to doskonała okazja do wypoczynku oraz wspólnego spędzania czasu z rodziną i przyjaciółmi.
Co roku odbywa się również Sandomierskie Winobranie, uroczystość organizowana na wzgórzu przy Klasztorze Św. Jakuba w Sandomierzu w ramach projektu „Oaza winoroślowa”.
W czerwcu 2016 roku odbyły się po raz pierwszy Dni Otwarte Winnic na Sandomierskim Szlaku Winiarskim, na których prezentowały się wspomniane powyżej winnice całego regionu. Dzięki tym inicjatywom możemy przekonać się o ogromnym winiarskim potencjale tkwiącym na tych ziemiach.
Autor: Katarzyna Stąpór, absolwentka Uniwersytetu Rzeszowskiego i Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie na kierunku technologia żywności i żywienie człowieka
Tekst dostępny jest również w drukowanej wersji Biokuriera (nr 4/2017). Zaprenumeruj dla Siebie lub Twojego ekosklepu. W drukowanej wersji przeczytacie również o wiosce wina Rech w Niemczech!
