Najważniejsze problemy i wyzwania rynku produktów Fair Trade w Polsce przenalizowano w monografii Instytutu Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur pt. „Rynek produktów Sprawiedliwego Handlu w Polsce„.
To monografia stworzona pod kierunkiem dr Małgorzaty Radziukiewicz. Powstała ona w ramach projektu, którego celem była diagnoza i kompleksowa analiza rynku Sprawiedliwego Handlu w Polsce. Jakie sfery analizowano i zdiagnozowano? M.in.: poziom świadomości konsumenckiej na temat Sprawiedliwego Handlu, rynek produktów, porównywano sytuację w Polsce na tle wybranych krajów europejskich, postawy i działania biznesu w obszarach postrzegania idei Sprawiedliwego Handlu, zainteresowanie ideą SH u polskich konsumentów (edukacja, popularyzacja idei i działań ruchu). Na podstawie wyników prognozowano także dalszy rozwój Sprawiedliwego Handlu w Polsce. Podstawą były badania desk research, badania jakościowe (maj-czerwiec 2013) w dużych miastach: Warszawa, Kraków, Gdańsk), w tym wywiady z ekspertami oraz badania ilościowe (próba ogólnopolska, konsumenci w wieku 15-74 lata).
Najważniejsze bariery na rynku produktów Sprawiedliwego Handlu w Polsce
Wybierając kupowane produkty Polacy kierują się przede wszystkim ceną, duże znaczenie ma również ich jakość. Spośród innych czynników najważniejsza jest sprawiedliwa cena produktów. Wyniki badania wskazują na to, że idea Fair Trade (Sprawiedliwego Handlu) nie cieszy się zbyt dużym zainteresowaniem wśród Polaków. Główne powody tego stanu rzeczy to:
– brak wiary w skuteczność i indywidualność działań,
– brak przekonania o rzeczywistym wpływie konsumenta na polepszenie warunków życia w krajach rozwijających się, oraz
– niechęć do zmiany przyzwyczajeń,
– wiara w wolny rynek,
– brak zaufania do samej idei Sprawiedliwego Handlu.
Co wpływa na popularność idei i rozwój rynku produktów Fair Trade?
Czytelne informacje o produktach oraz producentach, świadomość i wiedza konsumenta (także o działaniach organizacji konsumenckich). Najpopularniejszym źródłem wiedzy jest wciąż Internet. Trudno przecenić jego rolę w tym zakresie. Znaczenie ma także właściwa ekspozycja towarów ze znakiem Fair Trade w sklepach. Według autorów badań, Polaków do ideii Sprawiedliwego Handlu mogłaby zachęcić kampania społeczna promująca ideę Fair Trade i reklama.
Co Polacy wiedzą na temat Fair Trade i co się z tą wiedzą dzieje w sklepie?
Idea Fair Trade kojarzona jest przede wszystkim z brakiem wyzysku pracowników oraz z etyczną produkcją, sprzedażą i uczciwym wynagrodzeniem dla producenta. Konsumenci kupujący produkty oznaczone znakiem Fair Trade dobrze oceniają swoją wiedzę na temat idei Sprawiedliwego Handlu. Wciąż jednak bardziej interesuje ich sam produkt i idea stojąca za nim, niż mechanizmy społeczne i gospodarcze powiązane z Fair Trade.
Decyduje cena i jakość (wśród najczęściej wymienianych powodów kupowania produktów Fair Trade znajdują się: większa świadomość odnośnie spraw związanych ze środowiskiem naturanym, refleksja nad tym, co i jak się kupuje oraz większa świadomość zdrowia i preferencji żywieniowych, własnych i rodziny).
W przypadku produktów Fair Trade rzadziej zdarzają się reklamacje i zastrzeżenia ze strony konsumentów. Ludzie najczęściej ufają certyfikatom, ale tylko niektórzy szczegółowo zwracają uwagę na miejsce pochodzenia, wytworzenia, sposób produkcji.
Zwykle dokonywany jest jednorazowy zakup jednego lub dwóch produktów oznaczonych znakiem Fair Trade. Najczęściej są one kupowane w sklepach tradycyjnych lub ekologicznych i ze zdrową żywnością. Wielu konsumentów deklarujących posiadanie wiedzy na temat Fair Trade jest skłonnych zapłacić więcej za produkt, jeśli jest on wytwarzany zgodnie z tą ideą.
Sprawdź więcej informacji na temat Fair Trade
Wybrane wyniki badań można sprawdzić na stronie Instytutu Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur
oprac. Małgorzata Górska
