Kutia w wielu domach jest obowiązkowym składnikiem wigilijnego menu, ale są też miejsca gdzie nie jest znana. Prezentujemy tradycyjny przepis pochodzący z Kujaw, gdzie kutię nazywano często „pszeniczką”. W tym regionie popularnością w Święta cieszy się również kapusta z grochem.
Składnikami kutii są zazwyczaj pszenica, ziarna maku, miód lub cukier, bakalie, orzechy. Czasem dodaje się również mleko lub śmietankę (jak w przepisie, który prezentujemy poniżej). We współczesnych propozycjach kulinarnych występuje również od czasu do czasu kandyzowana skórka pomarańczowa, bardziej wyszukane odmiany orzechów bądź też migdałów. Nic dziwnego, bo są one obecnie dużo dostępniejsze niż kiedyś.
Sama nazwa kutii może mieć różne pochodzenie. Być może wywodzi się od greckiego słowa kókkos oznaczającego pestkę, w przekazach ludowych wskazuje się także słowo kut – kąt.
Pszeniczka – kutia
Składniki:
2-3 szklanki ziaren pszenicy (lub orkiszu)
1 szklanka maku
½ szklanki rodzynek
½ szklanki siekanych orzechów i migdałów
Kilka łyżek cukru i miodu
Słodka śmietanka 30%
Sposób przygotowania:
Ziarno pszenicy dokładnie umyć i ugotować do miękkości. We wrzątku sparzyć szklankę maku. Pszenicę i mak przecedzić, połączyć z rodzynkami i orzechami. Osłodzić cukrem i miodem – ilość zależy od upodobań smakowych, jeżeli kutia ma być bardzo słodka dodajemy więcej cukru lub miodu. Można także do osłodzenia deseru użyć samego miodu lub syropu np. z agawy, klonu. Wymieszane składniki należy zmielić przez maszynkę około 3-4 razy. Postały deser można wzbogacić odrobiną ubitej słodkiej śmietanki. Gotowa pszeniczna kutia powinna mieć konsystencję gęstego budyniu.
Kapusta z grochem
Składniki:
½ kg kiszonej kapusty
½ kg grochu
3-4 łyżki masła
Przyprawy: ziele angielskie, liść laurowy, majeranek, 1-2 ząbki czosnku, sól i pieprz
Sposób przygotowania:
Poszczególne składniki przygotować oddzielnie, najlepiej w garnkach z grubym dnem, tak by uniknąć przypalenia. Kapustę kiszoną krótko gotować na małym ogniu z dodatkiem 2 łyżek masła, zielem angielskim i liściem laurowym. Dawniej do kapusty dodawano także olej lniany tłoczony na zimno. W drugim garnku trzeba ugotować groch, namoczony dzień wcześniej, do miękkości z dodatkiem masła, majeranku, czosnku oraz soli i pieprzu. Gdy składniki będą miękkie należy je połączyć i serwować jako jedno z regionalnych wigilijnych dań.
Oprac. Magdalena Przybylak – Zdanowicz na podstawie książki Zbigniewa Przybylaka „Tradycyjna kuchnia pomorsko – wielkopolska”.
