Już niedługo Wielkanoc, symbolem których są jajka. Wielu ludzi nie wyobraża sobie bez nich świątecznego koszyczka i uroczystego śniadania. Są jednak takie osoby, które muszą lub chcą w sposób świadomy wyeliminować jajko z diety. Czym je wówczas zastąpić?
Jajko = życie
Mogłoby się wydawać, że jajka używa się dzisiaj niemal do wszystkiego. Nie można zaprzeczyć, że mają one multifunkcjonalne właściwości, z czego chętnie korzysta przemysł spożywczy. Używa się ich do zagęszczania sosów, zmiękczania pieczywa, klarowania soków i wina. Z pomocą białka kurzego nadaje się połysk wyrobom piekarniczym i ciastkom.
Uważa się ponadto, że jajka mimo swojej kaloryczności są bardzo zdrowe. Kryją w sobie witaminy z grupy B (szczególnie B12 i ryboflawinę), witaminy A, D, E, K, fosfolipidy, żelazo, potas, magnez i wapń. Wiele w nich również białka.
Alergia na białko jaja kurzego
Białko jaja kurzego uznawane jest jednak za jeden z najsilniejszych alergenów pokarmowych. Może uczulać już niemowlęta, do organizmów których dostał się wraz z mlekiem matki. Do objawów alergii na białko jajka kurzego należą:
- wymioty,
- ból brzucha,
- pokrzywka,
- biegunka,
- zaostrzenie zmian związanych z atopowym zapaleniem skóry,
- świąd,
- napady astmy.
U dzieci objawy alergii mogą zmniejszać się wraz z wiekiem.
W przypadku uczulenia na białko jaja kurzego niezwykle ważne jest całkowite wyeliminowanie jaj z codziennej diety. Niestety, nie jest to zadanie proste, bo jak już pisaliśmy – jajko jest powszechnie wykorzystywane do produkcji artykułów spożywczych.
Producenci ukrywają je również pod takimi nazwami białek, np.
- albumina,
- globulina,
- lipowitelina,
- owoalbumina,
- owoglobulina.
Niektóre z nich nie tracą swoich właściwości uczulających nawet wówczas, gdy jajko podda się obróbce termicznej. W przypadku silnej alergii konieczna jest zatem rezygnacja ze spożywania jajek. Czym je jednak zastąpić?
Kuchnia bez jaj. Zamienniki jajek
Wbrew pozorom zastąpienie jajek w kuchni nie jest takie trudne. Jeśli w przepisie podane jest jedno lub dwa jajka, wówczas można z powodzeniem je pominąć, nie dodając żadnego jego zamiennika, a jedynie zwiększając ilość składników płynnych (mleka, wody, soku). Skorzystać można też z któregoś z substytutów dla jajek. Wszystko zależy od potrawy i przepisu.
Naleśniki bez jajek. Siemię lniane da radę!
Do ciasta naleśnikowego dodaje się jajko, by było ono sprężyste i uzyskało jednolitą konsystencję. Można je jednak z powodzeniem zastąpić papką z siemienia lnianego (1 łyżka zmielonego siemienia lnianego wymieszana z trzema łyżkami gorącej wody zastępuje jedno jajko). Siemię sprawi, że ciasto będzie wilgotne i elastyczne. Są również osoby, które niczym jajka nie zastępują, gdy mają ochotę na naleśniki lub krokiety (ewentualnie dodają więcej mąki lub mieszają ją z mąką ziemniaczaną).
Ciasto na pierogi również nie wymaga użycia jajek, a co więcej – bez nich jest ono smaczniejsze i bardziej elastyczne. Wiele tradycyjnych przepisów na ciasto pierogowe opiera się jedynie na mące i letniej wodzie.
Ciasta bez jajek
Wypieki bez jajek cieszą się coraz większą popularnością. A i pomysłów na zastąpienie tego składnika jest coraz więcej. Do najpopularniejszych należą:
- jeden rozdrobniony widelcem banan,
- 1/3 szklanki musu jabłkowego,
- 1/4 puree z suszonych moreli lub śliwek (uwaga: zmianie może ulec smak ciasta).
Wszystkie te zamienniki jajka nadają wypiekom wilgotności i sprawiają, że wszystkie składniki się ze sobą wiążą. Jeśli jednak ciasto ma wyrosnąć, wówczas konieczne jest dodanie do niego ½ łyżeczki sody oczyszczonej lub proszku do pieczenia.
Pewna trudność z odnalezieniem odpowiedniego zamiennika może być w przypadku ciast biszkoptowych. Często sięga się wówczas po wspomniane już wcześniej specjalistyczne zamienniki jaj. Można również przygotować ciasto ucierane, podobne w smaku i konsystencji do wypieków biszkoptowych, które jednak zdecydowanie łatwiej upiec.
Kotlety i klopsy bez jaj
By związać wszystkie składniki w przypadku przygotowywania warzywnych lub mięsnych kotletów można sięgnąć po przecier pomidorowy, masło orzechowe, awokado, puree z ugotowanych ziemniaków, a także namoczone w wodzie lub mleku płatki owsiane.
Wielkanoc bez jajek
Jajka to symbol świąt wielkanocnych. Pojawiają się one nie tylko jako główny składnik wypieków czy potraw, ale również jako element dekoracyjny świątecznego stołu, który jednak łatwo zastąpić niezwykle zdrową rzeżuchą, jak i efektownym młodym jęczmieniem. Zamiast prawdziwych jaj udekorować można ich styropianowe lub drewniane modele.
W kuchni zaś potrawom jajeczny zapach nadać może sól wulkaniczna. Można również przygotować majonez bez jaj, określany mianem „sojonezu”. Dlaczego? Bo jego głównym składnikiem jest mleko sojowe, do którego dodaje się olej rzepakowy, musztardę oraz przyprawy (sól, pieprz). Jego zwolennicy przekonują, że jest smaczniejszy i zdrowszy od oryginału.
