Teraz czytasz...
Chrzan – właściwości i zastosowanie
X Targi Ekostyl | reklama | Biokurier.pl
X Targi Ekostyl | reklama | Biokurier.pl

Chrzan – właściwości i zastosowanie

korzeń chrzanu, tarka i tarty chrzan

Chrzan kojarzy się z Wielkanocą, ale warto sięgać po niego przez cały rok. Szczególnie doceniają go entuzjaści mocnych smaków i polskiej kuchni. A czy wiesz, że dawniej był ważnym składnikiem diety Wikingów?  

Chrzan. Co zawiera?

Wikingowie w trakcie swych długotrwałych, wielomiesięcznych wypraw morskich, z reguły nie cierpieli na szkorbut i inne dolegliwości wynikłe z braku witamin. To wydaje się dziwne, bo żeglarze nierzadko chorowali i umierali z powodu znacznego osłabienia organizmu i ubogiej diety. Co zatem wyróżniało jadłospisy skandynawskich wojowników? Badacze odkryli, że regularnie jadali oni chrzan, którego spore zapasy zabierano na każdą z wypraw.

Chrzan pospolity (Armoracia rusticana) to gatunek rośliny z rodziny kapustowatych.

Współcześnie chrzan jest znanyjako przyprawa do mięs, czasem ryb. Dawniej stosowano go jako naturalny środek kosmetyczny i konserwujący żywność (nie bez powodu dodajemy go dziś do ogórków kiszonych). Do uprawy wprowadzono go dopiero pod koniec XVIII wieku.

W polskiej kuchni chrzan tarty sprawdza się jako dodatek do różnych dań, szczególnie tłustych mięs i kiełbas (z białą kiełbasą smakuje rewelacyjnie). Mało popularna, choć bardzo smaczna, jest z kolei zupa chrzanowa.

Przyprawę tę dodaje się też do wielkanocnego żurku. Podpowiedzi, jak zrobić żurek, znajdziesz w poniższym przepisie. Zachęcamy też do lektury tekstu „Żurek. Tak smakuje tradycja„, z którego dowiesz się, skąd pochodzi ta wyjątkowa zupa i dlaczego to właśnie w Wielkanoc jest tak popularna.

Wielkanocny żurek [przepis]

Na wielkanocnym stole w wielu polskich domach pojawi się żurek. Jak go przygotować domowym sposobem? W pierwszej kolejności potrzebujemy zrobić zakwas. Kiedy będzie już gotowy, możecie zacząć gotować żurek. Pamiętajcie o dobrej jakości dodatkach: białej kiełbasie i jajku.
Przepis na żurek krok po kroku zdradza Katarzyna Kosmala, autorka książki "Ziołowe smaki". Znajdziecie go w najnowszym wydaniu drukowanego Biokuriera, którego możecie też przeczytać on line.

Składniki
  

  • 400 g wędzonych żeberek
  • 2 l wywaru z wędzonki
  • sól, pieprz
  • liście laurowe
  • majeranek
  • 5 łyżek śmietany
  • 1 marchewka
  • kawałek korzenia pietruszki
  • kawałek selera

Przygotowanie
 

  • Do garnka wlać 2,5 l wody, dodać obrane warzywa i mięso wędzone. Gotować ok. 50 min.
  • Do  gorącego wywaru z wędzonki dodać przyprawy oraz przygotowany zakwas (do smaku)
  • Jeśli ktoś chce gęsty żurek, można zaprawić zupę 2 łyżami mąki.
  • Pod koniec gotowania dodać śmietanę i doprawić do smaku solą, pieprzem i majerankiem.
  • Białe kiełbaski podgrzać w wodzie. Mięso z kości wędzonych pokroić na mniejsze kawałki i wrzucić do żuru. Żurek podawać z gotowanym jajkiem, białą kiełbasą i mięsem z wędzonki.
Słowa kluczowe potrawy na Wielkanoc, zakwas na żur, żurek
Próbowałeś/aś już tego przepisu?Let us know how it was!

 

Za największych smakoszy chrzanu uchodzą jednak Amerykanie. Do miana jego światowej stolicy pretenduje miasteczko Collinsweell w stanie Illinois. W jego pobliżu pozyskuje się bowiem ponad połowę światowych zbiorów korzeni.

Zobacz także

bochenek chleba w bawełnianym worku

Dlaczego warto go jeść?

  • Ma właściwości bakteriobójcze i przeciwzapalne
  • Działa antyoksydacyjne
  • Zawiera więcej witaminy C niż cytryna
  • Obecne w korzeniu chrzanu glukozynolany oraz produkty ich rozkładu – izotiocyjaniany – mają udowodnione działanie antynowotworowe
  • W czasie kataru dobrze udrażnia nos i zatoki
  • Poprawia trawienie ciężkostrawnych potraw (pobudza wydzielanie soków oraz enzymów trawiennych)
  • W jego składzie znajdziemy nie tylko witaminy, ale też cenne minerały, jak choćby magnez, fosfor, siarkę i żelazo

Dawniej starty korzeń chrzanu stosowano też zewnętrznie. Takie okłady były zalecane przy odmrożeniu, rwie kulszowej i reumatyzmie.

Chrzan ekologiczny. Dlaczego warto go wybrać?

Czym różni się chrzan ekologiczny od swoich konwencjonalnych odpowiedników? Po pierwsze sposobem uprawy, w którym, tak jak przy innych uprawach ekologicznych, nie stosuje się nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin. A to dość istotne w tym przypadku, bo korzenie chrzanu z łatwością kumulują substancje aktywne pestycydów oraz metale ciężkie.

I po drugie – przetwórstwem. W słoiczkach z chrzanem, które kupić możemy w każdym sklepie, znajduje się nierzadko spora ilość dodatków do żywności, m.in. zagęstniki, siarczany i konserwanty (np. E211, czyli benzoesan sodu). Nierzadko dodawany jest też pirosiarczynu sodu (E 223), który pełni rolę konserwantu i ma właściwości wybielające.

Na szczęście przy odrobinie wysiłku znaleźć można również produkty wysokiej jakości: ekologiczne lub tradycyjne. Lista składników na etykiecie w ich przypadku jest bardzo krótka. Ogranicza się do korzenia chrzanu, cukru, wody, cytryny (i/lub kwasu cytrynowego), oleju i soli. Przeczytaj, jak rozpoznać produkt ekologiczny.

Nic jednak nie równa się z chrzanem tartym samodzielnie w domu. Jego zapach jest tak intensywny, że nierzadko przygotowywano go w przeciągu lub na dworze. Jeśli to cię nie odstrasza, skorzystaj z naszych podpowiedzi i zaskocz domowników intensywnym smakiem 🙂

tarty chrzan w szklanej miseczce
Kupując chrzan, zawsze sprawdzajmy skład

Przepis na domowy chrzan

Składniki:

  • 300 g korzenia chrzanu (2-3 korzenie)
  • sok z cytryny (ok. 3 łyżki) albo ocet jabłkowy
  • 4 łyżki wrzącej wody
  • łyżeczka cukru
  • szczypta soli

W pierwszej kolejności myjemy korzeń, obieramy go ze skórki i raz jeszcze przepłukujemy. Następnie trzemy go na tarce o drobnych oczkach (uwaga: będzie przy tym sporo łez!). Kiedy będziemy mieli już starty chrzan, dodajemy resztę składników i dobrze mieszamy. Wkładamy do wcześniej przygotowanego słoika, dobrze ugniatając. Zamykamy i przechowujemy do miesiąca w lodówce.

Kiedy chrzan działa najskuteczniej?

Korzenie największą wartość leczniczą posiadają jesienią, zimą i wczesną wiosną. Najlepiej wykopywać je po pierwszych przymrozkach, zimą w okresie odwilży, wiosną po ustąpieniu mrozów.

Moringa zamiast chrzanu?

Na koniec ciekawostka. Jeżeli akurat brakuje Wam w kuchni chrzanu, zastąpić go można… korzeniem moringi. Tylko ją też trzeba mieć akurat w kuchni 😉

Ten serwis używa cookies. Korzystając z niego wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Sprawdź naszą politykę prywatności.

Żadne materiały z tej strony nie mogą być jakikolwiek sposób powielane bez pisemnej zgody redakcji.