Jagoda kamczacka – wciąż niewielu o niej słyszało, a szkoda. Ta, coraz mniej, tajemnicza jagoda ma doskonały wpływ na zdrowie. Stanowi świetną alternatywę dla tych, którzy chcą się cieszyć pierwszymi sezonowymi owocami, ale mają alergię na truskawki. Dodatkowo, jagoda kamczacka jest po prostu przepyszna.
Czy jagoda kamczacka jest tym samym, co dobrze znana w Polsce leśna jagoda? Dlaczego zasługuje na miano superfruit? Komu zawdzięczamy możliwość cieszenia się tym smakołykiem?
Pod jaką nazwą i kiedy szukać go w sklepach? O tym wszystkim dowiecie się z poniższego tekstu. Niektóre fakty na pewno Was zaskoczą.
Jagoda kamczacka – daleka kuzynka jagody czernicy
Jeszcze kilka lat temu jagoda kamczacka wywoływała u nas reakcję z rodzaju „To istnieje w ogóle taki owoc?!”. I natychmiast przychodziły nam na myśl spacery po lesie i lipcowe zbieranie okrągłych fioletowych owoców. Skojarzenia te częściowo były słuszne. Co wspólnego ma jagoda kamczacka z dobrze nam znaną leśną jagodą (czyli jagodą czernicą)? Botanicznie rzecz ujmując, są one bardzo dalekimi kuzynkami, choć po wyglądzie sądząc, wydają się siostrami. Obydwie są fioletowe, mają przyjemny w dotyku i piękny dla oczu ciemnoniebieski woskowy nalot. Ponadto obydwie charakteryzują się słodko-kwaśnym smakiem. Jednak jagoda kamczacka ma zupełnie inny kształt niż polska leśna jagoda. Ta pierwsza jest wydłużona, raczej owalna, a czasem nawet lekko prostokątna czy butelkowa – daleko jej zatem od okrągłego kształtu. Dodatkowo jest nieco większa niż jagoda czernica. W Polsce jagodę kamczacką znajdziemy tylko w sklepie, ponieważ nie występuje w stanie naturalnym – owoce pochodzą z plantacji. W przeciwieństwie do popularnej jagody leśnej, w którą zaopatrują nas zbieracze runa leśnego.
Jagoda kamczacka – superfruit przyszłości. Właściwości zdrowotne
Co takiego ma w sobie jagoda kamczacka, że może pretendować do miana kolejnego superfood (a właściwie superfruit)? Przede wszystkim cechuje się dużą zawartością przeciwutleniaczy, większą nawet niż w przypadku jagody czernicy.
Jagoda kamczacka jest bogata głównie w polifenole, a wśród nich – w antocyjany (grupa antyoksydantów, która nadaje owocom charakterystyczny ciemny kolor). Są to składniki, które zapobiegają powstawaniu nowotworów, przeciwdziałają miażdżycy i wspomagają leczenie chorób oczu. Dowiedz się więcej na temat właściwości zdrowotnych antocyjanów
Sprawdź przepis na kulki musli z jagodą kamczacką
Cenne składniki odżywcze w jagodzie kamczackiej
Jagoda kamczacka zawiera więcej witaminy C niż truskawka, malina czy czarna porzeczka – 100 g jagody zaspokaja 60% dziennego zapotrzebowania dorosłego człowieka. W owocach jagody kamczackiej znajdziemy też stosunkowo dużo wapnia, żelaza i magnezu. Na szczególną uwagę zasługuje zawartość fosforu oraz potasu, którego ilość stawia jagodę kamczacką na drugim miejscu wśród najlepszych owocowych źródeł tego składnika (zaraz po granacie).
Ulubienica odległych kultur i wielbicielka mroźnych klimatów
Wyżej opisane właściwości jagody kamczackiej znali już mieszkańcy starożytnego plemienia Ainu, które osiedliło się na japońskiej wyspie Hokkaido, a wcześniej zajmowało terytorium Sachalinu oraz Wysp Kurylskich i Japońskich. Lud ten nazwał jagodę kamczacką „owocem długowieczności i dobrego wzroku” oraz „eliksirem życia”, doceniając jej doskonałe oddziaływanie na zdrowie. Od wieków owoce te są używane w medycynie tradycyjnej, praktykowanej na terenie północnych Chin, Korei i Rosji. Jagoda kamczacka stanowi tam remedium na przeziębienie oraz ból gardła. Z kolei Tybetańczycy wykorzystują napar z owoców jako środek leczniczy w przypadku bólów głowy czy problemów żołądkowych.
Liście, mające właściwości antyseptyczne, są używane do leczenia ran. Klimatyczne skojarzenia, które na pewno Wam się nasuwają, nie są przypadkiem. Jagoda kamczacka uwielbia zimno. Na to przynajmniej wskazuje zasięg jej występowania. W stanie
naturalnym można ją spotkać w północnej części Japonii, Chin i Kanady oraz we wschodniej Syberii (na pozostałych obszarach, w tym w Polsce, jagodę kamczacką można spotkać jedynie na plantacjach). Warto zaznaczyć, że krzewy jagody kamczackiej są szczególnie odporne na niekorzystne warunki klimatyczne występujące na tych terenach, ponieważ wytrzymują temperaturę spadającą do -47°C.
„Rywalka” truskawki
Gdybyśmy chcieli zbierać jagody kamczackie w miejscu ich naturalnego występowania, musielibyśmy pewnie czekać na nie do połowy lata (podobnie jak na jagody czernice w Polsce). Jednak w Polsce rośliny owocują dużo szybciej. Owoce można znaleźć w sklepach już na dwa tygodnie przed pierwszymi truskawkami. Można zatem uznać, że wraz ze swoim pojawieniem się w Polsce, jagoda kamczacka oficjalnie zabrała truskawce tytuł pierwszego sezonowego owocu.
Haskap czy wiciokrzew? Bogate nazewnictwo
W Polsce roślina ta nazywana jest najczęściej jagodą kamczacką. Czasami używa się określeń botanicznych: wiciokrzew kamczacki lub suchodrzew kamczacki. Jednak w języku angielskim sprawa nie jest już tak prosta. Jagoda kamczacka przyjmuje najróżniejsze nazwy:
- honeyberry (jagoda miodowa),
- blue-berried honeysukcle (wiciokrzew niebieski),
- sweetberry honeysukcle (wiciokrzew o słodkich jagodach)
- też Kamchatka berry (jagoda kamczacka).
Jednak najciekawszą nazwą okazała się Haskap berry, czyli jagoda Haskap (wymawiane jako „haszikapu”). Określenie to pochodzi z języka wspomnianego już ludu Ainu, którym obecnie posługuje się biegle jedynie 10–15 osób na świecie (!), i tłumaczone jest jako „małe dary na końcach gałązek”.
Jagoda kamczacka okiem eksperta
Na temat jagody kamczackiej głos zabrał prof. dr hab. Jan Oszmiański z Katedry Technologii Owoców, Warzyw i Nutraceutyków Roślinnych Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Konsekwencją przystosowania jagody kamczackiej do niskich temperatur, krótkiego okresu wegetacji, silnego napromieniowania promieniami UV, jaki panuje na Kamczatce, jest bogaty skład chemiczny. Roślina ta syntetyzuje duże ilości związków przeciwutleniających: witaminę C, polifenole, irydoidy i inne. Jest ich w niej znacznie więcej niż w innych powszechnie spożywanych owocach.
Owoce jagody kamczackiej były znane już od dawna w tradycyjnej medycynie ludowej. Uważano, że ich spożywanie wzmacnia naczynia krwionośne, hamuje krwotoki i obniża ciśnienie krwi. Stosowano je także w różnego typu dolegliwościach żołądkowych, w chorobach i stanach zapalnych gardła, grypie oraz przeziębieniach, przypisywano im działanie zwalczające infekcje bakteryjne i wirusowe.
Współczesne, najnowsze badania wykazały dużą zdolność owoców jagody kamczackiej do zmiatania tzw. wolnych rodników, które są przyczyną ponad 60 różnych chorób. Substancje czynne jagody kamczackiej są pomocne we wzmacnianiu organizmu, eliminują przeziębienie i grypę, działają hamująco na rozwój bakterii i wirusów oraz są skuteczne w odtruwaniu organizmu z toksyn, metali ciężkich oraz leków.
Godnym podkreślenia jest obecność tylko w jagodzie kamczackiej i dereniu irydoidów, które wykazują różnorodne właściwości farmakologiczne: przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwutleniające, antyalergiczne i hepatoprotekcyjne (działanie ochronne dla wątroby). Z kolei antocyjany wspomagają leczenie chorób oczu, zmniejszają kruchość naczyń włosowatych, poprawiają adaptację oka do widzenia po zmroku.
Dojrzałe owoce można spożywać w stanie świeżym lub w postaci soków, kompotów, nalewek, win, suszu i mrożonek. Dzięki dużej zawartości pektyn (2%) owoce można przetwarzać na powidła, galaretki, dżemy i konfitury. Mogą stanowić dodatek do deserów, lodów, sałatek owocowych, pierogów, ciast i jogurtów. Intensywnie czerwona barwa soku daje możliwość barwienia innych soków i produktów żywnościowych.
