Mleczko, mąka, tłuszcz, wiórki – z dobrodziejstw kokosa korzystać można na wiele sposobów. Nie bez przyczyny w sanskrycie określa się go mianem Kalpa Vriksha, czyli drzewa „dostarczającego wszystkiego, co potrzebne do życia”. Większość świata posługuje się jednak określeniem kokos, którego źródłosłów wiąże się z podobieństwem do… twarzy małpy! Nie zmienia to faktu, że jest nie tylko wykorzystywany jako surowiec kulinarny, ale także składnik naturalnych kosmetyków.
Palma kokosowa należy obecnie do najpopularniejszych gatunków palm. Rośnie wzdłuż niemal wszystkich brzegów morskich w krajach tropikalnych. Co ciekawe może osiągnąć nawet 30 metrów wysokości i dać plon o wielkości 60 orzechów, w których ukryte są m.in.: witaminy (B2, B6, C i E), cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń, żelazo oraz kwas foliowy.
Zanim kupisz kokosa
Decydując się na zakup kokosa warto zakupu dokonać uważnie. Owocem powinno się wstrząsnąć, aby usłyszeć charakterystyczny plusk. Jeżeli go nie usłyszymy to jądro kokosa jest wyschnięte i niejadalne. Przed rozbijaniem łupiny (np. z wykorzystaniem młotka) pamiętajmy o wywierceniu otworu, przez który odlejemy pyszne i zdrowe kokosowe mleko. Kokos znakomicie smakuje na surowo, ale bardzo często spotykamy się z najróżniejszymi produktami na jego bazie (zazwyczaj są one łatwiej dostępne niż sam świeży owoc).
O jakości kokosowych przetworów
– Szczególnie ważne jest, aby przetwarzać świeży produkt. Najlepszą jakość osiąga się przetwarzając maksymalnie 3 dni po zerwaniu. W przypadku oleju bardzo istotny jest sposób tłoczenia. Aby zachować cenne właściwości zdrowotne kokosa temperatura nie powinna przekraczać 38 stopni Celsjusza – tłumaczył mi zajmujący się przetwórstwem i sprzedażą najróżniejszych produktów z kokosa, Manfred Goerg w trakcie Targów Bio Fach w Norymberdze.
Olej kokosowy
Olej kokosowy uważa się obecnie za jeden z najzdrowszych tłuszczy choć przez wiele lat cieszył się złą sławą ze względu na zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych. Okazało się jednak, że nie wszystkie z nich działają niekorzystnie na nasze organizmy, a olej kokosowy zawiera właśnie te prozdrowotne. Do jego walorów przekonują także badania naukowe przeprowadzone na społecznościach południowego Pacyfiku, które stosują go powszechnie i cieszą się bardzo dobrym zdrowiem.
Sięgajmy po ekologiczny tłuszcz kokosowy, gdyż tylko taki gwarantuje nam pełną gamę zdrowotnych właściwości. Tłoczone w konwencjonalnym systemie oleje często poddawane są działaniu wysokich temperatur (które niszczą ich korzystne właściwości) oraz procesów takich jak: rafinacja, aromatyzowanie, wybielanie. Ekologiczne oleje tłoczone są natomiast metodą „na zimno” – wyciska się je w temperaturze nie większej niż 38 st. C., najlepiej krótko po zbiorze. Szczególnie cennym składnikiem tłuszczu kokosowego jest kwas laurynowy, który zwiększa odporność organizmu i działa antywirusowo, antygrzybicznie i antybakteryjnie.
Intensywny kokosowy aromat oleju wzbogaca także przygotowywane z jego udziałem potrawy. Tłuszcz ten znakomicie nadaje się do smażenia i pieczenia (nie pali się i nie jełczeje). Olej kokosowy, który znajdziemy na półce w eko sklepie zazwyczaj ma gęstą konsystencję przypominającą masło. „Upłynnia się” dopiero pod wpływem wysokich temperatur.
Sprawdź także: Olej kokosowy bio – jak przygotować, walory odżywcze, przechowywanie
Mleczko, mleko i woda kokosowa. W czym tkwi różnica?
Jeżeli chcemy spróbować orzeźwiającej wody kokosowej powinniśmy poszukać młodych i zielonych owoców kokosa (uważa się, że zawierają one najwięcej prozdrowotnych właściwości). W Polsce może być to trudne, ale woda kokosowa oferowana jest także jako odrębny napój. Często określa się ją mianem naturalnego izotoniku. Jej spożywanie dodaje energii i pozwala uzupełnić braki mikroelementów utraconych w trakcie wysiłku fizycznego. Swoim składem woda kokosowa przypomina osocze ludzkiej krwi. Historycy zwracają uwagę, że podczas II Wojny Światowej, gdy brakowało prawdziwej krwi, lekarzom zdarzało się sięgać po wodę kokosową. Dzięki wielokrotnej filtracji, której woda kokosowa poddawana jest w trakcie rośnięcia palmy kokosowej, jest ona wyjątkowo sterylna.
Zamęt w nazewnictwie dotyczy mleczka i mleka kokosowego. Mleczko kokosowe otrzymywane jest przez zalanie gorącą wodą kokosowego miąższu (lub wcześniej rozdrobnionej kopry) i odciśnięcie np. przez gazę. Otrzymuje się w ten sposób aromatyczny, biały, przypominający mleko płyn, zawierający od 15% do 25% tłuszczu, w zależności od ilości użytej wody. Mleczko kokosowe jest świetnym źródłem protein, kwasów tłuszczowych i węglowodanów.
Mleko kokosowe zaś to termin botaniczny określający wypełniające pustą przestrzeń orzecha kokosowego bielmo. Najpierw ma ono postać wspomnianej wody kokosowej i przeźroczystą barwę, a wraz z dojrzewaniem owocu zmienia się w dość tłusty, biały miąższ czyli to, co określamy mianem mleka kokosowego.
Sprawdź też: Jak odróżnić wodę kokosową od mleczka kokosowego?
O kokosowej mące
Mąkę kokosową wytwarza się z suszonego i odtłuszczonego kokosowego miąższu. Z powodzeniem można wykorzystywać ją przy różnego rodzaju wypiekach (np. uzupełniając nią inne mąki), albo jako dodatek do musli, deserów czy sałatek. Nie zawiera glutenu.
Kokos w kosmetyce naturalnej
Kokos jest bardzo popularnym surowcem kosmetycznym. Na bazie kokosa przygotowuje się najróżniejsze maści, oliwki mające za zadanie dbać o skórę twarzy czy rąk. Świetnym kosmetykiem może być olej kokosowy. Można stosować go do masażu ciała (działa chłodząco i uspokajająco), demakijażu, nawilżania lub jako dodatek do kosmetyków przy bardzo suchej, ściągniętej, pękającej skórze. Nadaje się również dla dojrzałej, zniszczonej przez słońce skóry lub kojąco tuż po opalaniu. Poleca się go do smarowania przy atopowym zapaleniu skóry (AZS), łuszczycy, trądziku, egzemie. Bardzo często występuje w preparatach do pielęgnacji bardzo suchych i zniszczonych włosów.
