Nadchodzi jesień. Dla niektórych to wyjątkowa pora roku. Drzewa przybierają złotą barwę, a w powietrzu czuć zapach liści. To również czas, kiedy do naszych domów trafiają prawdziwe skarby: jabłka, gruszki i śliwki. Owoce te, pochodzące z polskich sadów, mają wyjątkowy smak, a przy tym wiele prozdrowotnych właściwości.
Kiedy lato zaczyna powoli odchodzić, nadchodzi czas zapraw. W wielu domach przygotowywane są dżemy, konfitury, przetwory i soki, które pozwalają zachować smak lata na dłużej. To również czas kiszenia, zwłaszcza kapusty i ogórków. Pod koniec sierpnia nadchodzi też czas przygotowywania powideł, których smażenie dla wielu gospodyń nadal nosi znamiona rytuału.
Co warto wiedzieć o symbolach polskiej jesieni: jabłkach, gruszkach i śliwkach? Kto powinien po nie sięgać? Co warto z nich przygotować, by móc zimą rozkoszować się ich smakiem?
Jabłka chronią przed rakiem
Owoce te znane są ludzkości od tysiącleci. Ich smak znali już starożytni Rzymianie i Grecy. Ślady jabłoni znaleziono również w wykopaliskach prowadzonych na terenie Biskupina. I to właśnie jabłka z naszego kraju uznawane są za najsmaczniejsze. Polska od wielu lat pozostaje głównym producentem tych owoców na świecie.
Mieszkańcy Wielkiej Brytanii zwykli mawiać, że zjedzenie jednego jabłka dziennie pozwala zachować zdrowie przez długie lata bez konieczności odwiedzania lekarza („An apple a day keeps the doctor away”).
Tkwi w tym wiele prawdy, jeśli spojrzeć na właściwości prozdrowotne tego owocu.
Ceni się go przede wszystkim za wysoką zawartość błonnika. Obecność jabłek w diecie reguluje więc pracę jelit i chroni przed zaparciami. To z kolei stanowi profilaktykę raka jelita grubego. Badania w tym zakresie kilka lat temu przeprowadzili naukowcy z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dowiedli oni, że u osób które zjadały jedno jabłko dziennie, prawdopodobieństwo zachowania na raka jelita grubego i odbytnicy spadło nawet o 50 proc. Za taki stan rzeczy odpowiada nie tylko błonnik, ale też obecne w skórce tego owocu flawonoidy (stąd zalecenie spożywania go ze skórką).
Naukowcy z University of Oxford obliczyli, że gdyby każdy Anglik po 50. roku życia włączył do codziennego jadłospisu jabłko, w ciągu roku udałoby się uniknąć tysięcy zgonów z powodu zawału serca i udaru. Obecne w tych owocach składniki mają bowiem doskonały wpływ na układ krążenia. Poprawiają stan serca i naczyń krwionośnych, działając niczym leki, a przy tym nie mają żadnych skutków ubocznych. Dzięki zawartości błonnika, zmniejszają wchłanianie cholesterolu.
Zobacz, jak krok po kroku przygotować ocet jabłkowy
Gruszki – bogactwo witamin i minerałów
Gruszki, choć równie smaczne i zdrowe, pozostają w cieniu jabłek. A szkoda, bo wiele w nich cennych składników, których próżno szukać w innych owocach.
W gruszkach obecny jest jod, pierwiastek niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy. Znaleźć w nich można również spore ilości boru, który wspomaga pracę szarych komórek oraz poprawia możliwości koncentracji. Zapobiega ponadto utracie wapnia z kości, a zatem gruszki są znakomite w profilaktyce osteoporozy. Powinny o tym pamiętać kobiety, to one bowiem są najbardziej narażone na wystąpienie tej choroby.
Gruszki pozytywnie wpływają również na układ krwionośny. Regulują ciśnienie krwi i ograniczają powstawanie zakrzepów, za co odpowiada obecny w nich potas. Pierwiastek ten przyspiesza ponadto wydalanie nadmiaru sodu przez nerki, co zmniejsza ryzyko pojawienia się nadciśnienia tętniczego.
Owoce te są również sprzymierzeńcem osób będących na diecie odchudzającej. Zawierają sporą ilość wody oraz pektyn, które wspomagają trawienie. Dają też uczucie sytości, przez co zmniejszają apetyt.
Gruszki przed wiekami znane były jako lek na infekcję. Stosowano je w walce z gorączką. Pomagały również przez zapaleniu układu moczowego. Okład z naparu z gruszek stosowano wspomagająco w leczeniu trudno gojących się ran.
Z gruszek przygotowuje się najczęściej kompoty. Smacznym dodatkiem do mięs są z kolei gruszki w occie.
Śliwki – skarb z polskich sadów
Śliwki są w Polsce niezwykle popularne. Smakują w postaci surowej, choć wydaje się, że częściej przygotowujemy z nich kompoty, dżemy i powidła. Owoce te dodaje się również do ciast i deserów. Suszona śliwka z kolei kojarzy się ze świętami Bożego Narodzenia.
Te ciemnofioletowe owoce obfitują w antyoksydanty. To sprawia, że stanowią cenny składnik diety antynowotworowej oraz działają przeciwmiażdżycowo.
Śliwki obfitują w witaminę A oraz witaminę E, która bardzo rzadko występuje w owocach. Nie brakuje im również witamin z grupy B, które kojąco wpływają na układ nerwowy. Zawierają ponadto wiele cennych pierwiastków, m.in. potas, magnez, żelazo, wapń i fosfor.
Co ciekawe, zdecydowanie więcej błonnika znajduje się w śliwkach suszonych. I to w takiej postaci są polecane jako skuteczny środek na zaparcia.
Najbardziej znanym przetworem przygotowywanym ze śliwek są powidła. Tradycyjnie przyrządzano je z węgierek, które prażone były w kotłach przez kilkanaście dni.
Polska jesień rozpieszcza nas doskonałym smakiem owoców. Warto korzystać z tego bogactwa, sięgając po dobrej jakości owoce. Te najlepiej szukać u prywatnych gospodarzy lub w sklepach ekologiczną żywnością.
