Opakowanie żywności to temat szeroki i budzący kontrowersje. W dobie gorących dyskusji ekologicznych oraz rosnącej świadomości na temat zagrożeń związanych z odpadami nie gasną dyskusje na temat tego, jak i w co pakować produkty spożywcze. Odpowiedzi nie zawsze są jednoznaczne a aspektów do rozpatrzenia wiele. Przedstawiamy plusy i minusy najczęściej stosowanych rozwiązań. Pomaga nam ekspert, Adam Fotek z J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o. Jesteśmy też ciekawi Waszych opinii.
Uwaga. Liczba plusów i minusów przy określonej formie opakowania nie jest wystarczającym argumentem to mówienia o jego ostatecznych przewagach lub wadach. Np. w przypadku plastiku mamy jedną wadę, ale za to o ogromnym znaczeniu…
Dobre opakowanie, czyli
Dobre opakowanie żywności powinno zapewniać żywności ochronę przed czynnikami takimi jak:
- wilgoć,
- temperatura
- promieniowanie słoneczne.
Dodatkowo uwzględnia się także kwestie związane z łatwością transportu, przechowywania i trwałością. Dobre opakowanie zaprojektowane jest tak, by zminimalizować negatywne oddziaływanie na produkty spożywcze.
Dobre opakowanie powinno być przede wszystkim szczelne i odporne na uszkodzenia pod wpływem czynników mechanicznych. Dodatkowo nie może mieć szkodliwego oddziaływania na produkt. Dzięki temu zachowamy jakość żywności przez możliwie długi czas.
Opakowanie nie może stanowić zagrożenia dla produktów, zanieczyszczać ich ani powodować migracji szkodliwych substancji z opakowania do produktu – wymienia Adam Fotek z firmy badawczej J.S. Hamilton Poland Sp. z o.o.
– Na rynku wciąż pojawiają się nowe rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo żywności, jest też mnóstwo przepisów krajowych i unijnych w tym zakresie. Konsumenci nie muszą znać tych regulacji, ale powinni wyposażyć się w podstawową wiedzę, jak sobie radzić z przechowywaniem żywności w domu – mówi Adam Fotek.
-Dzięki temu będzie się nam żyło prościej i jadło zdrowiej – dodaje.
Opakowania szklane
Jednym z najstarszych materiałów do przechowywania żywności jest szkło.
– Szklane pojemniki przeznaczone do przechowywania żywności są nie tylko bezpieczne, ale i bardzo odporne na wysoką temperaturę. Zapewniają też dłuższy czas użytkowania, mogą być wykorzystywane do przechowywania ciepłej i zimnej żywności o różnej konsystencji, nie wchłaniają zapachów i nie zmieniają smaku potraw – wymienia korzyści Adam Fotek.
Żywność przechowywana w opakowaniu wykonanym ze szkła na długi czas zachowuje walory smakowe i aromatyczne. Szklane wyroby mogą zostać poddane powtórnej przeróbce. Jako że szkło produkuje się z piasku, wapienia i węglanu sodu, nadaje się do recyklingu.
Z drugiej strony szkło jest wyjątkowo ciężkim materiałem opakowaniowym co wiąże się z wyzwaniami logistycznymi. Okruchy szkła mogą też stanowić zagrożenie mechaniczne.
Podsumowując:
+ łatwe w recyklingu
– nietrwałe (w stosunku do stali i plastiku)
– stosunkowo ciężkie
Opakowania metalowe jak opakowanie żywności
Podobne właściwości do szkła posiadają opakowania metalowe. Są powszechnie stosowane do pakowania konserw i produktów z długim terminem ważności. Należy jednak zaznaczyć, że wyroby z czystego aluminium takie jak folia lub garnki nie nadają się do pakowania produktów kwaśnych, gdyż ulegają korozji – wyjaśnia Adam Fotek. O tej wadzie aluminium warto pamiętać także korzystając z blach do pieczenia chleba. Jeżeli wypiekamy „na zakwasie” wybierajmy wyroby ze stali nierdzewnej.
– Obok szkła i ceramiki, materiały stalowe należą do najstarszych materiałów opakowaniowych. Stal jest mocna chemicznie i odporna na różnego rodzaju dziania fizyczne. Nie bez powodu z opakowań tego typu korzysta wojsko. Dużym atutem jest to, że stal nierdzewna nadaje się do sterylizacji i pasteryzacji w masie – tłumaczy Adam Fotek.
Przeczytaj: Kompostowalne worki na odpady
W przypadku stali nierdzewnej minusem może być energochłonność produkcji. – Pod tym względem wypada gorzej niż szkło oraz tworzywa sztuczne. Przetwórstwo stali wymaga użycia dużo większych zasobów i wykonywane jest w dużych zakładach, które są uciążliwe dla środowiska. Z drugiej strony, efektem jest produkt trwały i łatwy w recyklingu. Stal nierdzewna jest cennym surowcem więc odzysk jest na poziomie 90% – relacjonuje Adam Fotek. Kolejne minusy to większy niż, np. w przypadku plastiku ciężar i cena.
Podsumowując:
+ łatwe w recyklingu (90% odzysk)
+ trwałe
– energochłonny proces produkcji
– stosunkowo wysoka cena
Plastik jako opakowanie żywności (przystosowany do celów spożywczych)
Nasz ekspert zdecydowanie uspokaja w kwestii wpływu plastiku spożywczego na ludzkie zdrowie. – Większość informacji dotyczących wpływu plastiku na ludzkie zdrowie, dostępna w mediach i internecie na temat ich szkodliwości jest nieprawdziwa – twierdzi Adam Fotek.
Na opakowaniach plastikowych znajduje się symbol (trzy strzałki tworzące trójkąt). W środku umieszczona jest cyfra (od 1 do 7) i oznacza on jedynie rodzaj użytego tworzywa sztucznego, np. HDPE, PP, PET i inne.
Podana cyfra w żaden sposób nie odnosi się jednak do szkodliwości zdrowotnej danego tworzywa i wszystkie takie materiały mogą być bezpiecznie stosowane do przechowywania żywności.
– Nie jest prawdą, że prawie wszystkie tworzywa sztuczne zawierają substancje zaburzające działanie układu hormonalnego człowieka, czyli bisfenol A BPA i ftalany. W opakowaniach do żywności te związki praktycznie nie występują – jest to wymagane prawnie. W tej chwili dużo większym zagrożeniem dla dzieci są słodzone produkty i zła dieta, a nie bisfenol A – wyjaśnia Adam Fotek.
Opakowania z tworzyw sztucznych są lekkie, wytrzymałe, łatwe w produkcji i tanie. Problemem i to ogromnym jest jednak kwestia zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Należy jednak zaznaczyć, że jest to problem ochrony środowiska, a nie zdrowia człowieka – podsumowuje ekspert.
Podsumowując:
+ lekkość i łatwość w transporcie
+ niska cena
– niski stopień recyklingu
– ogromne zanieczyszczenie środowiska
Adam Fotek specjalizuje się w dziedzinie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych do kontaktu z żywnością. Posiada wiedzę i doświadczenie w zakresie przepisów prawa europejskiego i polskiego oraz metod badawczych na temat opakowań do żywności. Autor i współautor publikacji oraz wdrożeń metod badań materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Uczestnik projektów badawczo-rozwojowych finansowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Trener i doradca w zakresie materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością.
