Teraz czytasz...
Melisa – właściwości, zastosowanie i działanie
X Targi Ekostyl | reklama | Biokurier.pl
X Targi Ekostyl | reklama | Biokurier.pl

Melisa – właściwości, zastosowanie i działanie

świeża melisa w doniczce na jasnym tle

Melisa polecana jest nie tylko na skołatane nerwy i trudności z trawieniem, ale też przy braku apetytu i na bezsenność. W kuchni zastosowanie znajdują jej świeże listki. Do czego warto je wykorzystać? 

Melisa – liście nie tylko lecznicze

Melisa lekarska (Melissa officinalis) z rodziny jasnotowatych to zioło pochodzące ze wschodniej części basenu Morza Śródziemnomorskiego. Uprawiano ją już w starożytnym Rzymie, skąd rozprzestrzeniła się w całej Europie, aż po Wysypy Brytyjskie. Do Polski najpewniej dotarła za pośrednictwem zakonników włoskich (początkowo uprawiano ją w ogrodach przyklasztornych i przyaptecznych).

Dziś to zioło znane niemal wszędzie. Chętnie się je uprawia (np. dobrze prezentuje się na skalniakach), ale porasta też nieużytki.

A jak wygląda melisa? Jest to bylina wyrastająca do 120 cm wysokości. Jej liście mają bardzo subtelny, cytrynowy zapach. Roślinę rozmnaża się przez dzielenie starszych, rozrośniętych roślin lub z nasion. Lubi gleby głębokie, żyzne i miejsca mocno nasłonecznione. Zbioru na susz dokonuje się przed kwitnieniem (ma wówczas najwięcej olejków lotnych).

Warto też wspomnieć, że jest to nie tylko roślina użytkowa, ale też miododajna (mel – w języku łacińskim znaczy miód, melissa – w greckim oznacza pszczołę). Przyciąga owady, stąd jeśli lubimy obecność motyli w ogrodzie, warto rozważyć jej posadzenie (→ przeczytaj, jakie rośliny wabią motyle i pszczoły).

Uspokaja też pszczoły, stąd pszczelarze zalecają nacieranie zielem rąk przy pracach w pasiece, a także wnętrza uli przed wprowadzeniem roju.

Przeczytaj, co to są → zioła ←, jakie dawniej miały znaczenie i skąd je pozyskiwać.

szklanka zimnej wody z cytryną z dodatkiem melisy
Woda z melisą i cytryną to dobry napój na upalne dni

Melisa. Na co pomaga?

Główną substancją biologicznie aktywną w roślinie jest olejek eteryczny (występuje w wysuszonym surowcu w ilości 0,02–0,30 proc.). Jego głównymi składnikami są cytral (geranial i neral), cytronelal, geraniol, β-pinen,
α-pinen, β-kariofilen. Towarzyszą mu też garbniki, gorycze, flawonoidy, kwasy fenolowe (m.in. kwas rozmarynowy), chlorofil i karotenoidy, związki triterpenowe, związki mineralne.

Tak imponujący skład sprawia, że mamy do czynienia z rośliną o aktywności przeciwutleniającej i przeciwnowotworowej, ale też o działaniu antybakteryjnym  (jej olejek może być stosowany jako naturalny środek
ochronny oraz fungicyd). Ma też potencjał, by wykorzystywać go w leczeniu infekcji wywoływanych czynnikami wirusowymi. To ponadto znaczący czynnik w prewencji różnych schorzeń neurologicznych związanych ze stresem oksydacyjnym.

W aromaterapii olejek melisowy łączy się z olejkiem geraniowym, jałowcowym, neroli, ilangowym, rozmarynowym, różanym i olejkami cytrusowymi. Jest bezpieczny i nie ma żadnych ograniczeń w jego stosowaniu.

Czy melisa uspokaja?

Najczęściej przywoływaną właściwością tej rośliny jest jej uspokajające działanie (podobnie działa dziurawiec i inne zioła, o których przeczytasz w tekście „Produkty i zioła na stres: co nas uspokoi i ukoi nerwy?„).

Potwierdza to zresztą nauka i łączy z obecnością w liściach określonych składników olejku eterycznego, głównie aldehydów terpenowych. Wykazano ponadto, że wodne wyciągi z surowca działają antydepresyjnie.

Jednak podpowiedzi, jak działa melisa, jest znacznie więcej.

  • Działa rozluźniająco i przeciwskurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego (przeczytaj więcej → „Jelito drażliwe: objawy i dieta„).
  • Łagodzi ból w miejscu ukąszenia owadów, stłuczeń.
  • Stosowana w formie okładu zmniejsza stany zapalne skóry.
  • Zaleca się ją do płukania jamy ustnej i gardła.

Uwaga: Choć omawiane tu zioło jest względnie bezpieczne, uważać na nie muszą osoby, których problemem są wrzody żołądka i dwunastnicy. Ostrożnie trzeba je też stosować przy prowadzeniu pojazdów oraz pracy
na wysokości.

Herbata (melisa). Jak przygotować?

10 g suszu albo świeże liście zalewamy szklanką wrzącej wody. I gotowe 😉 Tak przygotowany napar mogą pić również dzieci.

A czy można pić melisę w ciąży? Tak, bo to jedno z bezpieczniejszych ziół na ten szczególny czas. Sprawdzi się, gdy kobietę męczy ból głowy lub ma problemy z zaśnięciem. Pomaga też łagodzić dokuczliwe mdłości, jakie zdarzyć się mogą w I trymestrze (→ przeczytaj jak sobie pomóc, gdy masz nudności w ciąży).

herbata ze świeżych liści melisy

Melisa w kuchni

Można ją używać do dekoracji deserów z owocami i bitą śmietaną oraz jako dodatek do koktajli i sorbetów, np. truskawkowego. Kilka listków wrzuconych wraz ze świeżą miętą do wody z lodem i cytryną da nam latem orzeźwiający napój. Warto też wrzucić do twarożku jej porwane listki. W taki sposób można też przyprawić omlety, surówki, ryby i ryż. Z kolei w Belgii i Holandii listki melisy służą do łagodzenia smaku śledzi i węgorzy.

W duecie z miętą tworzy idealną angielską kompozycję do pieczeni jagnięcej. Warto dla odświeżenia wrzucić kilka listków na letni chłodnik czy zupę pomidorową. Aromatyzowanego octu z dodatkiem melisy można używać do skrapiania dań, np. galaret. Zioło to nadaje się także do drinków alkoholowych, ponczów czy likierów.

Zobacz także


miodek melisowy
Miodek melisowy

Dobrze współgra ze smakiem pieczonych warzyw, idealnie pasuje do potraw z drobiu i ryb. Można też z niej przygotować nalewkę i miodek melisowy (sprawdź przepis na ten naturalny środek uspokajający).

Ten serwis używa cookies. Korzystając z niego wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Sprawdź naszą politykę prywatności.

Żadne materiały z tej strony nie mogą być jakikolwiek sposób powielane bez pisemnej zgody redakcji.